Z radością prezentujemy Państwu serię artykułów „Perspektywy KPMG”. W dzisiejszym dynamicznym środowisku biznesowym, gdzie szybkość adaptacji stanowi kluczowy wyznacznik sukcesu, dostrzegamy, że fundamentalnym elementem staje się świadoma proaktywność. Ewolucja technologii, zmieniające się preferencje konsumentów i globalne wyzwania związane ze zrównoważonym rozwojem wymagają ciągłej strategicznej refleksji i analizy trendów biznesowych. Dlatego też pragniemy przedstawić Państwu nasze spojrzenie na najnowsze kierunki, które będą kształtować krajobraz gospodarczy w roku 2024.
Począwszy od 2024 roku w Polsce będą obowiązywać zupełnie nowe, rewolucyjne regulacje podatkowe, związane z unijną dyrektywą w sprawie zapewnienia globalnego minimalnego poziomu opodatkowania krajowych i międzynarodowych grup kapitałowych. Nowe regulacje będą dotyczyć tysięcy polskich podmiotów z kapitałem zagranicznym i nawet kilkuset spółek z kapitałem polskim należących do tzw. dużych grup krajowych lub międzynarodowych, raportujących skonsolidowane przychody na poziomie powyżej 750 mln euro. Pillar II w wymiarze europejskim to dyrektywa, którą wszystkie kraje członkowskie miały obowiązek wdrożyć do końca 2023 roku.
Legislacja krajowa jest bardzo ważna, ponieważ umożliwia wprowadzenie przez państwo członkowskie krajowego minimalnego podatku wyrównawczego, którego głównym celem jest to, że opodatkowanie wyrównawcze (w uproszczeniu do efektywnej stawki 15%) następuje w państwie członkowskim, w którym działają podmioty legitymujące się poziomem opodatkowania niższym niż zakładany.
Odpowiedzialność za wyliczenia krajowego podatku wyrównawczego spadnie na działy finansowe spółek zlokalizowanych w Polsce. Ten ostatni aspekt powinien wzbudzać szczególną uwagę decydentów, dyrektorów finansowych czy też menedżerów odpowiadających za piony finansowo-podatkowe firm. W przypadku wprowadzenia krajowego podatku wyrównawczego, który będzie spełniał wszelkie kryteria określone dyrektywą i regulacjami OECD, czyli będzie spełniał parametry tzw. bezpiecznej przystani, grupa kapitałowa nie będzie musiała dokonywać osobnych wyliczeń podatku wyrównawczego na poziomie centrali i będzie mogła uznać wyliczenie polskiego podatku wyrównawczego od jej polskich spółek zależnych jako ostateczne i zgodne z założeniami Pillar II. W praktyce, ciężar prawidłowości wyliczeń będzie spoczywał na polskich działach finansowych.
Samo wyliczenie podatku będzie niezmiernie skomplikowane. Model zakłada odpowiednie przeliczanie wyniku księgowego oraz wartości podatków i przy tej okazji analizę ponad 150 elementów specyficznych danych. W ramach procesu liczenia dostępnych jest około 18 opcji wyborów, które determinują sposób wyliczenia dochodu dla celów Pillar II, efektywnej stawki podatkowej oraz samego podatku wyrównawczego.
Uwzględniając jednocześnie, że około 140 krajów zgodziło się wdrożyć te zharmonizowane zasady, a także fakt, że UE zdecydowała się na własną dyrektywę (nieco różniącą się od modelu OECD), powstaje obraz bardzo skomplikowanego, nowego systemu podatkowego. Zapanowanie nad nim i prawidłowe wdrożenie będzie poważnym wyzwaniem dla krajowych legislacji, a co dopiero dla podatników, do których jest adresowany.
To ostatnia szansa na zapoznanie się z kilkuset stronami rozmaitych wytycznych administracyjnych, komentarzy OECD, opracowań dotyczących bezpiecznych przystani, tekstów dyrektyw i innych dokumentów UE. Nadszedł również czas na przeprowadzenie analizy wpływu podatku wyrównawczego na podatników należących do międzynarodowych grup kapitałowych. Warto podkreślić, że najczęściej takie analizy będą przeprowadzane przez zespoły specjalistów z różnych dziedzin, tj. doradców podatkowych i księgowych.
Według najnowszych informacji płynących z Ministerstwa Finansów obligatoryjne wystawianie faktur poprzez Krajowy System e-Faktur nie wejdzie w życie ani 1 lipca, ani nawet w tym roku kalendarzowym. Ministerstwo zidentyfikowało krytyczne błędy, które uniemożliwiają wprowadzenie KSeF w zakładanym terminie. Obecnie zlecone zostało przeprowadzenie audytu informatycznego, jednakże Minister Finansów zapewnił, że KSeF będzie wprowadzony, gdyż jest potrzebny polskiej gospodarce.
Pierwotnie, od 1 lipca wszyscy podatnicy VAT w Polsce mieli być zobowiązani do wystawiania faktur ustrukturyzowanych poprzez Krajowy System e-faktur. Pomimo tego, że termin został przesunięty, należy pamiętać, że przygotowanie się do tego obowiązku jest sporym wyzwaniem pod kątem technologicznym, podatkowo-księgowym, a także procesowym i wymaga wprowadzenia zmian w wielu sferach działalności przedsiębiorców. W konsekwencji, rekomendowanym jest rozpoczęcie, a tym bardziej kontynuowanie projektów wdrożeniowych i wykorzystanie dodatkowego czasu na lepsze przetestowanie narzędzi i dostosowanie się do zmian. Oto kilka aspektów, o których należy pamiętać podczas projektu:
Analiza danych w systemach
Konieczna jest kontrola czy wszystkie niezbędne dane do wystawienia faktur znajdują się w systemach finansowo-księgowych. W przypadku ich braku nie będzie możliwości zautomatyzowania procesu wystawiania faktur. W wielu przedsiębiorstwach uzupełnienia dokumentów generowanych systemowo dokonuje się w arkuszu kalkulacyjnym, np. poprzez stworzenie załączników z listą faktur. Często cały proces wykonywany jest w Excelu. Tego typu działania nie będą mogły mieć więcej miejsca, a systemy będą musiały być uzupełnione o wszystkie wymagane dane do wystawienia prawidłowej faktury ustrukturyzowanej.
Analiza obiegu dokumentów
Wystawiane do tej pory faktury papierowe zostaną zastąpione fakturami o określonym formacie (xml) i według ustalonej schemy. O ile pod kątem procesowym faktury sprzedażowe nie wydają się trudnym tematem do dostosowania się, o tyle faktury zakupowe, ich proces obiegu i akceptacji w nowej rzeczywistości może przysporzyć trudności. W zakresie sprzedaży podatnicy muszą przeanalizować, z którego miejsca pobierać dane do wystawienia faktur, gdzie są one najbardziej kompletne, czy na pewno wszystkie systemy, w których aktualnie wystawiane są faktury muszą być utrzymywane i połączone z KSeF, czy też przy tej okazji można zrezygnować z utrzymywania wielu systemów.
Ustalenie niezbędnych funkcjonalności
Oprócz funkcjonalności standardowych pozwalających na pełną komunikację z KSeF (wysyłkę i pobieranie faktur), przedsiębiorcy muszą zastanowić się nad dodatkowymi, acz koniecznymi funkcjonalnościami rozwiązań do obsługi KSeF, tj. zapewnieniem archiwizowania numeru KSeF czy UPO, techniczną walidacją faktur przed wysyłką, wizualizacją faktur, generowaniem zbiorczych identyfikatorów płatności czy opracowaniem procesów na wypadek niedostępności KSeF.
Wybór dostawcy rozwiązania
Po przeprowadzeniu powyższych etapów można przejść do wyboru dostawcy rozwiązania. Należy podjąć decyzję co do jego formy – czy będzie wbudowane w wewnętrzny system finansowo-księgowy czy też zewnętrzne.
Zbudowanie zespołu niezbędnego do projektu wdrożenia e-fakturowania poprzez KSEF
Z uwagi na fakt, że przygotowanie firmy do fakturowania w KSeF wymaga szerokiej wiedzy zarówno informatycznej, jak i podatkowo-księgowej, konieczne jest stworzenie multidyscyplinarnych zespołów zaangażowanych w projekt. Duże zaangażowanie zespołów podatkowo-księgowych przypada na początkowy etap projektu, tj. analizę danych i mapowanie, stąd też konieczne jest zapewnienie ich dostępności dla tej fazy projektu.
Dostosowanie procedur i umów
W ramach wdrożenia fakturowania poprzez KSeF konieczne jest zmodyfikowanie obowiązujących w firmach procedur obiegu dokumentów, np. procesów rozliczania wydatków pracowniczych oraz podpisanych umów z kontrahentami, które w obecnym kształcie najczęściej referują do starego modelu wystawiania i wysyłki faktury, np. listem poleconym.
Przedsiębiorcy stale szukają zewnętrznych możliwości finansowania swojej działalności inwestycyjnej, działań w obszarze transformacji energetycznej oraz rozwoju technologii i produktów. Poza komercyjnymi formami wsparcia, firmy w Polsce mają do dyspozycji najliczniejsze w UE dotacje bezzwrotne, ulgi podatkowe na inwestycje oraz badania i rozwój.
W ostatnim czasie można zaobserwować bardzo ożywione zainteresowanie firm dotacjami. Po miesiącach oczekiwań, fundusz wieloletni do 2027 roku został ostatecznie uruchomiony (prawie 800 mld zł), Polska otrzymała środki z KPO (prawie 160 mld zł). Kluczowe znaczenie mają tu przede wszystkim uruchomione już od początku 2023 roku środki funduszu wieloletniego na lata 2021-2027, w tym przede wszystkim flagowy program stanowiący ponad ćwierć funduszy dostępnych dla przedsiębiorstw w tym okresie, czyli Ścieżka SMART (wsparcie modułowe, na badania i rozwój, inwestycje, eko-inwestycje oraz promocję i szkolenia kadr). Poza Ścieżką SMART bardzo istotne dla firm będą środki na projekty środowiskowe: wsparcie w ramach Programu FENIKS (efektywność energetyczna firm, rozwój OZE) czy FENG (kredyt ekologiczny). Dodatkowo, w najbliższych latach firmy będą wykorzystywać wsparcie zawarte w konkursach z Krajowego Planu Odbudowy (inwestycje w robotyzację, automatyzację, gospodarkę obiegu zamkniętego czy efektywny energetycznie transport).
Podmioty zlokalizowane w Polsce coraz częściej interesują się też wsparciem bezpośrednio z Komisji Europejskiej, w tym międzynarodowych konkursów: Horyzont Europa, Life czy Investment Fund.
Widoczne jest bardzo duże zainteresowanie przedsiębiorstw dofinansowaniem w postaci dotacji i większa świadomość nakładu pracy i doświadczenia potrzebnych do przygotowania efektywnej dokumentacji aplikacyjnej – wszystkie środki bezzwrotne przyznawane są w trybie konkursowym, a odsetek pozytywnych ocen spadł z około 20-30% w poprzednich latach do około 10% w pierwszych konkursach nowego okresu finansowania. Dodatkowo pozyskane z sukcesem dofinansowanie wiąże się z koniecznością późniejszego odpowiedniego rozliczenia projektu zgodnie z założeniami wniosku, stąd aplikacja musi być w każdym aspekcie bardzo dopracowana.
Pomimo istotnego rozszerzenia palety ulg i zachęt podatkowych w 2022 roku nadal mamy do czynienia z niską świadomością ich dostępności i obawami związanymi ze sposobem ich wykorzystania. Największą popularnością cieszą się przede wszystkim zwolnienie z podatku dochodowego z tytułu nowej inwestycji w ramach Polskiej Strefy Inwestycji oraz ulga na działalność badawczo-rozwojową umożliwiająca dodatkowe odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów związanych z rozwojem produktów i technologii. Pozostałe instrumenty są także bardzo interesujące dla przedsiębiorstw, tj. IP Box – podatkowe wsparcie komercjalizacji IP czy ulgi na: ekspansję, robotyzację, prototypy. Przy wykorzystaniu zachęt podatkowych kluczowe wydaje się wsparcie wyspecjalizowanych w tej wąskiej działce i doświadczonych doradców podatkowych, prawników i finansistów którzy dbają o to, aby odliczenie było dokonane zgodnie z przepisami i aktualnymi praktykami organów skarbowych.
