Rendementsanalyse voor een vertrouwd meerjarenbeleid in het onderwijs

De maatschappij verandert in hoog tempo. Ook onderwijsinstellingen moeten wendbaar zijn om mee te kunnen veranderen. KPMG helpt organisaties om de noodzakelijke veranderingen door te maken, te innoveren, gebruik te maken van nieuwe technologieën en daar verantwoording over af te leggen. Onder toeziend oog van de kritische samenleving is er blijvend aandacht nodig voor (de inzet van) de juiste structuren, mensen, systemen, cultuur en daar verantwoording over af te leggen. Dit biedt tegelijkertijd ook veel kansen voor verbetering.

KPMG combineert jarenlange ervaring binnen de publieke sector met hoogwaardige vakkennis en kunde. De verankering in ons wereldwijde KPMG-netwerk draagt hier tevens aan bij. Deze combinatie stelt onze adviseurs en accountants in staat om voorbij bestaande patronen te denken en zo te komen tot duurzame oplossingen die passend zijn voor uw organisatie.

De veranderingen en groeiende digitale mogelijkheden hebben invloed op de wijze waarop onderwijsorganisaties ingeregeld zijn. In een vijftal verdiepende blogs gaan wij hier nader op in. In deze blogs komende de volgende thema’s aan de orde: rendementsanalyse, data-integriteit en betrouwbaarheid, transformaties, vastgoed en ESG.

Aan bestuurstafels is het een terugkerend thema: hoe kunnen we onderbouwd sturen op onze onderwijsportefeuille? De onderliggende vraag is: besteden we onze publieke middelen daar waar we het grootste rendement uit ons onderwijs kunnen halen en welke rol hebben onze private activiteiten daarbinnen? De verhoogde aandacht voor publiek-private activiteiten vergroot de urgentie voor dit onderwerp. Een gedetailleerde financiële onderbouwing van de portefeuille geeft hier het benodigde inzicht. Niet om opleidingen winstgevender te maken, dat is niet het doel van onderwijs, maar wél om te zorgen voor gezond, vernieuwend en toekomstbestendig onderwijs. Maar als het gaat om hoe het organisatierendement vanuit de onderwijsportefeuille kan worden onderbouwd, lijken opleidingen vaak een black box. Natuurlijk zijn kosten voor personeel en huisvesting op het totaalniveau bekend, maar welk effect ze hebben op het rendement van een specifieke opleiding is niet of nauwelijks te herleiden. Het is dan ook complex. Want hoe reken je kosten toe aan een opleiding? Welk verband is er precies te leggen met bijvoorbeeld inroosteren? Of hoe verdeel je de leerlingen van verschillende opleidingen die samen in dezelfde les zitten? Maar het betreft ook de definitie van een product dat geleverd wordt; van wát moeten we de kosten precies bepalen? Toch is het belangrijk dit rendement in beeld te krijgen. 

Op totaalniveau – of gefragmenteerd en op onderbuikgevoel – weet de organisatie waar binnen de portefeuille de knelpunten zitten. Relatief kleine klassen, ervaren en duurdere docenten of onderbezetting in de huisvesting zijn vaak vrij snel helder, maar zicht op het effect hiervan op opleidingen ontbreekt vaak. Dat betekent bovendien dat er geen inzicht is in aanknopingspunten om de problemen op te lossen. Een betrouwbare portfolioanalyse zorgt voor een stuur om met de organisatie onderbouwde discussies te voeren in plaats van te sturen op aannames, onderbuikgevoelens of politiek. Ook kunnen besturen strategische langetermijnkeuzes maken wat betreft het portfolio, de positionering, huisvesting en een strategische vernieuwing van de onderwijsinhoud, zonder afbreuk te doen aan het vertrouwen dat binnen de organisatie bestaat. 

Het grootste resultaat wordt bereikt met een modulaire aanpak. Hierin wordt voor wat betreft de producten in de portfolio eerst een vertaling gemaakt naar de onderliggende bouwblokken (drivers), zonder je te verliezen in te veel details. De directe en indirecte kosten worden omgezet in een kostprijs per relevante factor die de omvang van de kosten bepaalt of in belangrijke mate beïnvloedt, door alle kosten te labelen. Dat geeft vanuit verschillende doorsneden een helder beeld: het geeft inzicht in kosten per team, per unit, onderwijssoort, opleiding of locatie. Daarmee kun je dieper ingaan op wat je wilt weten: het totale rendement (het verschil tussen de kostprijs en de bijdrage), of bijvoorbeeld de kostprijsopbouw van een specifieke opleiding. Aan de basis van de beantwoording van deze vragen ligt data. De verschillende kosten (en opbrengsten) moeten inzichtelijk worden; een gedeelde basis voor datadefinities is hiervoor essentieel. Daarbij is het zaak te kiezen voor de balans tussen de beschikbare informatie, het benodigde detailniveau én de verwerkbaarheid van de data. Daarnaast, minstens zo belangrijk, het valideren van de betrouwbaarheid.

Door deze manier van werken zijn onderwijsinstellingen in staat om op het juiste detailniveau de onderwijsportefeuille te onderbouwen, inclusief rendementen per opleiding opgebouwd vanuit onderliggende bouwblokken. Die inzichten vormen een belangrijke stap om tot betere meerjarenprojecties te komen. Er wordt een brug geslagen tussen de kwalitatieve en niet-financiële kengetallen én de financiële baten en lasten. Hiermee zijn de instrumenten in handen om beleid te vertalen naar toekomstige resultaten. Dat vormt een handig hulpmiddel voor ieder bestuur (en toezichthouder). De belangrijkste conclusie: deze rendementsanalyse geeft niet zozeer kant en klare antwoorden, maar vormt het noodzakelijke startpunt om sturing te kunnen geven aan gedegen toekomstbestendig onderwijs. 

Verder praten over dit onderwerp? Neem dan contact op met Ellen Olthof of Sierik Groep via de contactbutton direct hier onder.

Wij houden je op de hoogte per e-mail. Geef hier je voorkeuren door.